Κυριακή 27 Απριλίου 2014

ΔΕΞΙ Ή ΑΡΙΣΤΕΡΟ; ΠΛΕΥΡΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ( ΠΛΕΥΡΙΩΣΗ) ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ.

 Ζούμε σε ένα κόσμο που επικρατούν οι δεξιόχειρες.Το δεξί χέρι θεωρείτε το καλό, το συνηθισμένο, ενώ το αριστερό θεωρείτε πιο σπάνιο και εξεζητημένο. Δεν είναι μακρινές οι εποχές που , με ένα ρατσιστικό τρόπο, οι αριστερόχειρες υποχρεώνονταν ακόμα και με τη βία να μάθουν να γράφουν με το δεξί και που και οι ίδιοι ένιωθαν ενοχή για το "κουσούρι" τους. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Όπως είναι γνωστό, ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από δύο ημισφαίρια, ορίζοντας δύο τύπους ανθρώπων : τους δεξιόχειρες που επικρατεί η λειτουργία του αριστερού ημισφαιρίου, και τους αριστερόχειρες που επικρατεί το δεξί ημισφαίριο.

 Όλα τα παιδιά είναι αμφιδέξια, δηλαδή χρησιμοποιούν και τα δύο χέρια τους μέχρι την ηλικία των 2 ή 3 ετών. Σε αυτή την ηλικία περίπου αρχίζουν να αποκτούν περισσότερη επιδεξιότητα όταν χρησιμοποιούν το ένα από τα δύο χέρια, συνήθως το δεξί. Όταν μιλάμε για διάκριση, αναφερόμαστε στην εδραίωση της πλευρίωσης.
 Πλευρίωση ονομάζεται η κυριαρχία της μιας πλευράς του σώματος ( μάτι, άνω άκρο, κάτω άκρο και αυτί), η οποία ονομάζεται ενεργητική. Δηλαδή το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί όλη την αριστερή ή δεξιά πλευρά του σώματος του σε δραστηριότητες που χρειάζονται περισσότερη ακρίβεια στη κίνηση, δύναμη και αντοχή ή διάρκεια. Μερικά παιδιά χρησιμοποιούν και τα δύο χέρια τους μέχρι τα 5 έτη ή και τα 6 τους, όταν δηλαδή αρχίζουν να γράφουν οπότε γίνεται και η τελική επιλογή.  Μη ομοιογενείς πλευρίωση μπορεί να σημαίνει νευροψυχολογική ανωριμότητα και μπορεί να προέρχεται από  Αναπτυξιακή διαταραχή του συντονισμού των κινήσεων ή και σε χαμηλό βάρος γέννησης, πρόωρο τοκετό και δίδυμη κύηση.
 Τι ονομάζουμε όμως ανώριμη πλευρίωση; Όταν παιδιά τα οποία στην ηλικία των 5-6 ετών συνεχίζουν να χρησιμοποιούν και τα δύο άνω άκρα ως κύρια για να εκτελέσουν σημαντικές δραστηριότητες όπως π.χ. γράφουν με το δεξί χέρι αλλά κρατούν το ψαλίδι με αριστερό χέρι. Γράφουν με το αριστερό τους χέρι αλλά κλωτσάνε τη μπάλα με το δεξί τους πόδι. Υπάρχουν φυσικά και περιπτώσεις παιδιών που ενώ γράφουν με το δεξί χέρι τους χρησιμοποιούν ως κύριο κάτω άκρο και τα δύο πόδια τους, δηλαδή προσπαθούν να κάνουν κουτσό με το δεξί και να ισορροπήσουν με το αριστερό . Η ανώριμη πλευρική επικράτηση έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να φαίνεται ως αδέξιο και να παρουσιάζει στοιχεία  δυσπραξίας  π.χ. στην όρθια θέση αφού οι κινήσεις του κάτω άκρου δεν είναι ακριβείς και υπολείπονται επιδεξιότητας π.χ. ελλιπής συντονισμός και ισορροπία . Επίσης αν χρησιμοποιούν αριστερό άνω άκρο στη γραφή και σε άλλες βασικές δραστηριότητες καθημερινής ζωής ( ντύσιμο, φαγητό κ.τ.λ.) το δεξί άνω άκρο τους , εντοπίζονται ακόμα και δυσγραφικά στοιχεία αφού η επιδεξιότητα που αναπτύσσεται στα άνω άκρα δεν είναι αυτή που αναμένεται. Η επανάληψη της κίνησης  από όσο γνωρίζουμε είναι ένας παράγοντας ανάπτυξης της επιδεξιότητας και κατά συνέπεια αν ένα παιδί μοιράζει τις κινήσεις και στα δύο του άνω ή κάτω άκρα δεν αναπτύσσει επαρκώς το συντονισμό που χρειάζεται για την εκτέλεση δραστηριοτήτων. Επίσης το μη επικρατές άνω άκρο το παιδί πρέπει να μάθει να το χρησιμοποιεί ως βοηθητικό όπως π.χ. να σταθεροποιήσει τη κόλλα για να γράψει, να συγκρατήσει το χαρτόνι σταθερό για να κόψει κ.τ.λ.

  Οι  διαταραχές στη πλευρίωση ( ανώριμη πλευρίωση ) μπορεί να  επηρεάσουν:

- την εκμάθηση δεξιού -  αριστερού στο σώμα του
- την διάκριση δεξιού - αριστερού στο χώρου
- τις γραφοκινητικές δεξιότητες του παιδιού
- την εκτέλεση σύνθετων εντολών που περιέχουν έννοιες που προσδιορίζουν κίνηση με αριστερό ή δεξί άνω ή κάτω άκρο
- τη συμμετοχή του παιδιού σε αθλήματα και στο παιχνίδι που περιλαμβάνει κίνηση
- την οπτική μνήμη και διάκριση η οποία επηρεάζεται από το ότι το παιδί , συγχέει τις δύο πλευρές μεταξύ τους επάνω του και κατά συνέπεια και στο χώρο.
- την εκτέλεση δραστηριοτήτων που χρειάζονται λεπτούς χειρισμούς με το άνω άκρο
- και επομένως επηρεάζουν το παιδί στους τομείς της μάθησης.
- τους τομείς αυτοεξυπηρέτησης του παιδιού ( ένδυση, σίτιση κτλ.)

 Σε περίπτωση που οι γονείς παρατηρήσουν ότι το παιδί τους έχει τα χαρακτηριστικά παιδιού με ανώριμη πλευρίωση , πρέπει να επισκεφθούν ειδικό ( αναπτυξιολόγο και εργοθεραπευτή) που θα τους καθοδηγήσει σχετικά με το τι χρειάζεται να κάνουν και πως να βοηθήσουν και οι ίδιοι το παιδί στο σπίτι.

Πολιτάκη Μαρκέλλα Παιδιατρική Εργοθεραπέυτρια.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου