ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

 Η ζωγραφική, μια απασχόληση στην οποία επιδίδεται αυθόρμητα κάθε παιδί, μπορεί να μας δώσει μια πρώτη γενικότερη εικόνα του συναισθηματικού του κόσμου και των προβλημάτων του.

Αν το παιδί ζωγραφίζει ανθρώπους να χτυπούν ο ένας τον άλλον ή κάποιο ζώο που έχει πεθάνει, οι ειδικοί λένε πως καλό είναι ο γονιός να ρωτά το παιδί γιατί έκανε μια τέτοια ζωγραφιά. Πιθανότατα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας (μπορεί το παιδί απλά να επηρεάστηκε από κάποια παιδική ταινία), αλλά ίσως και να είναι ταραγμένο για κάποιον λόγο, οπότε καλό είναι να κουβεντιάσετε μαζί του.

Οι ειδικοί ( Koppitz -1968, 1984) λένε ότι ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία στις παιδικές ζωγραφιές μεταφράζονται ως συγκεκριμένα συναισθήματα.

 Για παράδειγμα:

Παρορμητικότητα όταν η ζωγραφιά έχει:

Ανολοκλήρωτα μέρη
Έντονες ασυμμετρίες στα μέλη του σώματος των ανθρώπων
Μεγάλα σχήματα στα σώματα
Δεν υπάρχει λαιμός στα σώματα

Ανασφάλεια και ανεπάρκεια όταν η ζωγραφιά έχει:

Λοξά σχέδια ανθρώπων
Πολύ μικρά κεφάλια
Κομμένα χέρια
Τερατώδεις μορφές ανθρώπων
Δεν έχει ζωγραφίσει χέρια ή πόδια

Άγχος όταν η ζωγραφιά έχει:

Σκίαση στο πρόσωπο ή/και το σώμα
Πόδια πιεσμένα μεταξύ τους
Το πρόσωπο δεν έχει μάτια
Σύννεφα, βροχή ή πουλιά που πετούν

Ντροπή ή δειλία όταν η ζωγραφιά έχει:

Μικροσκοπική φιγούρα του ίδιου του παιδιού
Κοντά χέρια
Χέρια κολλημένα στο σώμα
Δεν έχει μύτη ή στόμα

Θυμός  όταν η ζωγραφιά έχει:

Αλλήθωρα μάτια
Δόντια
Μακριά ή μεγάλα χέρια
Γυμνές φιγούρες ανθρώπων με εκτεθειμένα γεννητικά όργανα.

Γενικά στοιχεία αξιολόγησης των σχεδίων στα παιδιά:
Πολύ έντονο και επαναλαμβανόμενο σβήσιμο.

1. Ανασφάλεια.

2. Πιθανόν άγχος.

3. Πιθανόν αποτέλεσμα χρόνιας ασθένειας.

Θέση ζωγραφιάς.

Όταν η ζωγραφιά τοποθετείτε στο κέντρο του χαρτιού

1. Φυσιολογικό και ασφαλές άτομο.

2. Ανασφάλεια και ακαμψία όταν βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο, ιδιαίτερα στις διαπροσωπικές σχέσεις.

3. Τάση για επικέντρωση στον εαυτό.

4. Τάση για συναισθηματική συμπεριφορά

Στη δεξιά πλευρά της σελίδας

1. Σχετικά σταθερή και ελεγχόμενη συμπεριφορά.

2. Πιθανές τάσεις διανοητικοποίησης που πιθανόν αναστέλλουν τη συναισθηματική έκφραση.

Στην αριστερή πλευρά

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αφορούν τα παιδιά.

Ψηλά στη σελίδα

Πιθανόν υψηλά επίπεδα τάσης επίτευξης.

Χαµηλά στη σελίδα

1. Συναισθήματα ανασφάλειας και ανεπάρκειας.

2. Πιθανή νεύρωση.

Στην πάνω αριστερή γωνία

1. Νοητική καθυστέρηση.

2. Συχνά στα παιδιά χρησιμοποιείται κατά τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.

Πάνω δεξιά γωνία

Δεν υπάρχουν στοιχεία για παιδιά.

Στην άκρη του χαρτιού κάτω ή πάνω (κέντρο):

Πιθανή νοητική υστέρηση.

Πίεση στο χαρτί:

Φυσιολογική στα παιδιά και μάλιστα τα αγόρια συνήθως τείνουν να πιέζουν πολύ περισσότερο από τα κορίτσια.

Ασυνήθιστα ελάχιστη πίεση, αχνές γραµµές :

1. Χαμηλό επίπεδο ενέργειας.

2. Παλινδρόμηση.

3. Πιθανό ιστορικό στέρησης ή απόρριψης.

4. Πιθανά χαλαρή λαβή μολυβιού.

Μέγεθος σχεδίου.

Ασυνήθιστα μεγάλα σχέδια:

Φυσιολογικό και αναμενόμενο από τα παιδιά, εκτός εάν είναι πάνω από εννέα ίντσες σε χαρτί με µάξιµουµ μέγεθος τις 11. Σε αυτήν την περίπτωση πιθανόν υπάρχει ένα συναισθηματικό πρόβλημα.

Ασυνήθιστα μικρά σχέδια:

1. Άγχος.

2. Τάσεις απόσυρσης, ντροπαλότητας.

3. Φυσιολογικό για τα πολύ μικρά παιδιά, αν και μπορεί να συνδέονται με δυσκολίες στην ανάγνωση. Εάν η ανθρώπινη φιγούρα είναι μικρότερη σε ύψος από 2 ίντσες, τότε ίσως υπάρχει ένα συναισθηματικό πρόβλημα.

Υπερβολική σκίαση:

Προβλήματα συναισθηματικής προσαρμογής, αν και θεωρείται φυσιολογικό στα πολύ μικρά παιδιά.

Λεπτομέρειες:

Οι περίεργες λεπτομέρειες στα παιδιά υποδηλώνουν αποδιοργάνωση της προσωπικότητας.

Μικρή διαταραχή της συμμετρίας:

Συναντάται στα παιδιά που βρίσκονται σε συνθήκες πίεσης και θεωρείται φυσιολογικό, ενώ συναντάται και στα παιδιά με φτωχή προσαρμογή και φτωχή σχολική επίδοση.

Aξιoσηµείωτn διαταραχή της συμμετρία :

Φανερή επιθετικότητα µε πιθανή νευρολογική διαταραχή.

Διαφάνειες (Φτωχή σύνδεση µε την πραγματικότητα)

Φυσιολογικές για μικρά παιδιά, αν και σε μεγαλύτερα παιδιά υποδηλώνουν ανωριμότητα και προβλήματα προσαρμογής. Έχουν εμφανιστεί και σε παιδιά µε οργανικά συμπτώματα.

Συμπεράσματα δεν μπορούμε να βγάλουμε ποτέ με μια μόνο ζωγραφιά του παιδιού . Χρειάζεται η δική του ερμηνεία και το ιστορικό του παιδιού, καθώς και η παρατήρηση του συναισθήματος του κατά τη διάρκεια της δημιουργίας. Αξίζει δε να βοηθήσουμε το παιδί να εκφράσει το συναίσθημα του , ιδιαίτερα αν επιμένει να επαναλαμβάνει ένα περίεργο σχέδιο !

Σχετικά άρθρα :

http://markellapolitaki.blogspot.com/2018/10/blog-post.html

Βιβλιογραφία :

(Δελτίο Α ́ Παιδιατρ Κλιν Πανεπ Αθηνών 54, 2007 Θ. Ταμπάκης )

Ελένη Μπούλια Αύγουστος 2014 Ψυχολόγος

Koppitz -1968, 1984

eduportal.gr, psychohawks.wordpress.com

The child and the painting

(Ann Clin Paediatr 2007, 54(2):182-186)

Δρ. Κ. Κουνενού.

An Introduction to Art Therapy ( Margaret Naumberg )

Φλοράνς ντε Μερεντιέ απο το βιβλίο με τίτλο Το παιδικό σχέδιο

ΠΟΛΙΤΑΚΗ ΜΑΡΚΕΛΛΑ Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια .