ΤΑ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Παιδική ζωγραφιά και τι μπορεί να σημαίνει.

 Με τη ζωγραφική παρουσιάζει το παιδί ελεύθερα, χωρίς την αυτοκριτική στην οποία υπόκειται συχνά ο προφορικός λόγος, τα αισθήματά του απέναντι στο περιβάλλον του και τον εσωτερικό του κόσμο. Αρκεί να του δώσουμε τη δυνατότητα αυτή και να ερμηνεύσουμε σωστά αυτά που θέλει να μας πει. Για μια σωστή ερμηνεία ας σκεφθούμε με ποιο τρόπο θα εκφράζαμε εμείς οι ίδιοι στο χαρτί το αίσθημα της χαράς και της αισιοδοξίας. Σίγουρα με μολυβιές, με απαλές γραμμές, σε σχήματα στρογγυλά, με καμπύλες. Αντίθετα, ο θυμός, η επιθετικότητα θα εκφραζόταν με πατησιές γερές του μολυβιού σε σχήματα αιχμηρά.

Η ζωγραφική, μια απασχόληση στην οποία επιδίδεται αυθόρμητα κάθε παιδί, μπορεί να μας δώσει μια πρώτη γενικότερη εικόνα του συναισθηματικού του κόσμου και των προβλημάτων του.

Αν το παιδί ζωγραφίζει ανθρώπους να χτυπούν ο ένας τον άλλον ή κάποιο ζώο που έχει πεθάνει, οι ειδικοί λένε πως καλό είναι ο γονιός να ρωτά το παιδί γιατί έκανε μια τέτοια ζωγραφιά. Πιθανότατα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας (μπορεί το παιδί απλά να επηρεάστηκε από κάποια παιδική ταινία), αλλά ίσως και να είναι ταραγμένο για κάποιον λόγο, οπότε καλό είναι να κουβεντιάσετε μαζί του.

Αν το παιδί ζωγραφίζει την οικογένειά του αλλά αφήνει έξω κάποιο μέλος της ή αν τοποθετεί τον εαυτό του μακριά από τους υπόλοιπους, αυτό μπορεί να υπονοεί κάποιο πρόβλημα στην οικογένεια. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, οι ζωγραφιές των παιδιών πολύ συχνά προβάλλουν πότε κάτι δεν πάει καλά στο σπίτι.

Οι ερευνητές έχουν καταλήξει ότι η μορφή και η ποιότητα του παιδικού σχεδίου διέπεται από 9 βασικά εξελικτικά στάδια:

1)Περίοδος της κακογραφίας και των κηλίδων
Στη φάση αυτή το παιδί σχεδιάζει χωρίς συγκεκριμένη πρόθεση και δεν αντιλαμβάνεται πλήρως τη σχέση μεταξύ χειρονομίας και αποτελέσματος.

2) Πριν από τα 2 έτη
Μουντζουρώνει το χαρτί χωρίς να απομακρύνει το χέρι του από αυτό. Η μουντζούρα του τείνει σιγά σιγά να πάρει ένα σχήμα κυκλικό ή ωοειδές.

3) Στο 2ο έτος
Επιθυμεί να σχεδιάσει κάτι συγκεκριμένο και συνδέει την αναπαράσταση του με το «πραγματικό» αντικείμενο που έχει στο μυαλό του (τυχαίος ρεαλισμός).

4) Στο 3ο έτος
Προσπαθεί να μιμηθεί και αναπαράγει το σχέδιο του ενήλικα (αποτυχημένος ρεαλισμός).

5) Γύρω στα 5 έτη
Ζωγραφίζει μικρά ανθρωπάκια με συγκροτημένο τρόπο (ολοκληρωμένα μέλη του σώματος και πρόσωπο), καθώς στο στάδιο αυτό επιθυμεί να αναπαραστήσει όχι κάτι ορατό ή απτό της δεδομένης στιγμής, αλλά κάτι που ήδη ξέρει και φαντάζεται (διανοητικός ρεαλισμός).

6) Στο 6ο έτος
Το παιδί ξεκινά να ντύνει το ανθρωπάκι του και πολλές φορές το ταυτίζει με κάποιο πρόσωπο του στενού του περιβάλλοντος (οικογενειακό πρόσωπο, δάσκαλο κτλ).

7) Αμέσως μετά την είσοδο στο δημοτικό
Το σχέδιο του παιδιού διανθίζεται με λόγια και φαντασία, το ίδιο περιγράφει επακριβώς αυτό που αναπαριστά η ζωγραφιά του.

8 ) Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού
Το παιδί εμπλουτίζει κατά πολύ το σχέδιο του και κυρίως με κίνηση, αναπαριστά αντικείμενα και πρόσωπα με αρκετή ακρίβεια και πιστότητα (συγκεκριμένος ρεαλισμός).

9) Μετά το τέλος του δημοτικού
Περνάμε σε ένα πιο «αφαιρετικό» στάδιο. Το παιδί ζωγραφίζει με κύριο εργαλείο του τη φαντασία, δεν απεικονίζει πλέον μόνο τα όσα βλέπει ή μόνο τα όσα γνωρίζει.

Θεωρητικά, τα εξελικτικά στάδια είναι τα ίδια για όλα τα παιδιά που βρίσκονται σε παρόμοιο ηλικιακό φάσμα. Δεδομένης όμως της διαφορετικότητας κάθε προσωπικότητας, αλλά και των διαφορετικών βιωμάτων και ερεθισμάτων που παρέχονται στο κάθε παιδί, είναι απόλυτα λογικό κάποια παιδιά να αποκλίνουν είτε λιγότερο, είτε περισσότερο από αυτά τα στάδια.

http://markellapolitaki.blogspot.com/2018/10/blog-post_4.html

Βιβλιογραφία :

(Δελτίο Α ́ Παιδιατρ Κλιν Πανεπ Αθηνών 54, 2007 Θ. Ταμπάκης )

Ελένη Μπούλια Αύγουστος 2014 Ψυχολόγος

Koppitz -1968, 1984

eduportal.gr, psychohawks.wordpress.com

The child and the painting

(Ann Clin Paediatr 2007, 54(2):182-186)

Δρ. Κ. Κουνενού.

An Introduction to Art Therapy ( Margaret Naumberg )

Φλοράνς ντε Μερεντιέ απο το βιβλίο με τίτλο Το παιδικό σχέδιο

ΠΟΛΙΤΑΚΗ ΜΑΡΚΕΛΛΑ Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια .