Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2018

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ

  Η Γραφή είναι μια σύνθετη δραστηριότητα κατά την οποία το άτομο χρειάζεται να έχει αναπτύξει πολλές δεξιότητες όπως : λεπτή κινητικότητα, οπτική διάκριση και μνήμη, οπτικοκινητικό συντονισμό , φωνολογική επίγνωση, ακουστική μνήμη, γραφοκινητικές δεξιότητες , προσανατολισμό , ανάκληση πληροφοριών, ορθή φορά γραφής και σύλληψη του εργαλείου γραφής , σειροθέτηση και χωροθέτηση.
 Με τη γραφή εκφράζεται η σκέψη και είναι το μέσο επικοινωνίας με γραπτά σύμβολα το οποίο συνήθως γίνεται πάνω σε χαρτί και έχει κάποιο προσωπικό ύφος και επιπρόσθετα είναι ο τρόπος με τον οποίο γράφεται ένα κείμενο. Ο τρόπος αυτός είναι μοναδικός για το κάθε άτομο.



Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Δυσλεξίας 
η Δυσγραφία χαρακτηρίζεται από ελλειμματική επεξεργασία στη μετατροπή των ακουστικών και οπτικών ερεθισμάτων σε κινητική συμπεριφορά, από δυσκολία του ατόμου να παράγει αναγνώσιμη γραφή με το χέρι και μία γενική ασυνέπεια αναγνωστικού επιπέδου και γραφής (Caramazza et al., 1996, Ellis, 1993).


Πρόκειται για μία επίκτητη βλάβη του Κ.Ν.Σ και μπορεί να είναι επιφανειακή, φωνολογική, βαθιά και περιφερειακή. Πρόκειται για μία νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη γραφή και δημιουργούνται παραμορφώσεις ή λάθη.


Στα παιδιά εμφανίζεται συνήθως όταν ξεκινούν  δραστηριότητες γραφής. Κάνουν γράμματα με λάθος μέγεθος ή και κατεύθυνση ή γράφουν λανθασμένες και με ορθογραφικά σφάλματα λέξεις παρά τις οδηγίες για το αντίθετο. Τα παιδιά με αυτή την διαταραχή πιθανά έχουν και άλλες δυσκολίες μαθησιακές αλλά συνήθως δεν έχουν κοινωνικές δυσκολίες (Friedmann, 2007, 2008).
Συμπτώματα δυσγραφίας: 
Ο μαθητής εμφανίζει δυσκολία με συγκεκριμένα γραφήματα της Ελληνικής αλφαβήτας:
  • Δεν θυμάται πως να γράψει μερικά γράμματα ή νούμερα.
  • Αλλοιώνει τα σχήματα των γραμμάτων ή νούμερων.
  • Όλη του η γραφή είναι αδέξια.
  • Έχει δυσκολία να αντιγράψει από το χειρόγραφο σε καλλιγραφική γραφή.
  • Κομματιάζει μερικά γράμματα ή νούμερα.
  • Έχει δυσκολίες να διακρίνει κεφαλαία και μικρά γράμματα.
  • Σημειώνει από πάνω προς τα κάτω γράφοντας μερικά γράμματα.
  • Χρησιμοποιεί αδέξιες καμπύλες που δεν υπάρχουν σε μερικά γράμματα.
  • Δυσκολία να αντιγράφει απλές φράσεις.
  • Δυσκολεύεται να αντιγράψει απλές γραμμές.
  • Δεν μπορεί να κάνει γωνίες.
  • Μπερδεύει κεφαλαία και μικρά.
  • Σύγχυση με κατευθύνσεις: --->           <---
  • Γράφει ορισμένα γράμματα, νούμερα ή φράσεις καθρεπτικά.
  • Δεν μπορεί να θυμηθεί να γράψει κάτι απέξω.
  • Η δουλειά του χειροτερεύει προς το τέλος του γραπτού του.
  • Έχει μεγάλη δυσκολία να μένει πάντα στη γραμμή.


Δευτερογενή συμπτώματα


  • Ηλικία διάγνωσης και έναρξης παρέμβασης (Miceli, 2006)
  • Δευτερογενή συμπτώματα (ΔΕΠ-Υ, παράλληλες δυσκολίες μνήμης, μάθησης, ικανότητας αυτοματοποίησης, νοητικό δυναμικό, αισθητηριακές δυσκολίες κλπ)
  • Συνεργασία με γονείς, εκπαιδευτικούς
  • Συναισθηματική σταθερότητα του παιδιού
  • Πληροφορίες για την Εργοθεραπευτική Παρέμβαση θα βρείτε :

    http://markellapolitaki.blogspot.gr/2014/12/blog-post_3.html

    http://markellapolitaki.blogspot.gr/2015/04/blog-post.html

    http://markellapolitaki.blogspot.gr/2015/01/blog-post_21.html



Caramazza A, Capasso R, and Miceli G. (1996). The role of the graphemic buffer in reading. Cognitive Neuropsychology, 13: 673-698.
Ellis AW. (1993). Reading, Writing and Dyslexia: A cognitive analysis. Hove, UK: Erlbaum.
Friedmann N and Lukov L. Developmental surface dyslexias (2008). Cortex, 44: 1146-1160.
Friedmann N and Rahamim E. Developmental letter position dyslexia (2207). Journal of Neuropsychology, 1: 201-236.
https://www.dyslexia.gr/index.php/learning-disabilities/dysgrafia


Πολιτάκη Μαρκέλλα Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια .

Τρίτη 9 Ιανουαρίου 2018

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗ. ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ .

Η Ανάπτυξη της προσοχής εξαρτάται από την ηλικία την οποία βρίσκεται το κάθε παιδί και είναι αντίστοιχη με αυτή.

Χωρίζεται στα εξής επίπεδα :

1ο επίπεδο ( από τη γέννηση έως 1 έτους )
Υπάρχει έντονη διασπαστικότητα. Η προσοχή του παιδιού μεταφέρεται από ένα αντικείμενο, πρόσωπο ή κατάσταση σε άλλο. Οτιδήποτε καινούργιο θα διασπάσει το παιδί.

2ο επίπεδο ( 1 έτους έως 2 ετών ) 
Το παιδί μπορεί να συγκεντρώσει τη προσοχή του σε μια δραστηριότητα και δεν ανταποκρίνεται ταυτόχρονα σε λεκτική ή απτική παρέμβαση από ενήλικα. Η προσοχή του παραμένει σε ένα ερέθισμα τη φορά και αγνοεί τα υπόλοιπα.


3ο επίπεδο ( 2 ετών έως 3 ετών )
Η προσοχή του μπορεί να στραφεί σε ένα μόνο ερέθισμα. Δεν μπορεί να παρακολουθήσει δύο ερεθίσματα μαζί ,π.χ. τη φωνή του ενήλικα ( ακουστικό ερέθισμα ) κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ( οπτικό ερέθισμα ). Με τη βοήθεια του ενήλικα μπορεί να μετατοπίσει τη προσοχή του σε αυτόν και μετά ξανά στο παιχνίδι του.

4ο επίπεδο ( 3 ετών έως 4 ετών ) 
Το παιδί μπορεί να μετατοπίσει τη προσοχή του από το ένα ερέθισμα στο άλλο όμως αυτό σε αυτή την ηλικία συμβαίνει αυθόρμητα.

5ο επίπεδο ( 4 ετών έως 5 ετών )
Η προσοχή του παιδιού μπορεί να στραφεί ταυτόχρονα σε δύο ερεθίσματα π.χ. μπορεί να ακούει οδηγίες για μια δραστηριότητα που εκτελεί χωρίς να τη σταματάει για να μετατοπίσει τη προσοχή του στον ομιλητή.

6ο επίπεδο ( 5 ετών έως 6 ετών )
Η προσοχή του παιδιού μπορεί να είναι ταυτόχρονα σε οπτικά , ακουστικά ερεθίσματα ενώ συνεχίζει τη δραστηριότητα του. Η προσοχή του διατηρείται συνήθως όση ώρα χρειάζεται για να την ολοκληρώσει.



Η διάρκεια προσοχής των παιδιών σε μια δραστηριότητα που απαιτεί σταθερή προσοχή ( εκπαιδευτικές δραστηριότητες,τηλεόραση,ζωγραφική) σχετίζεται με την ηλικία και είναι αντίστοιχη .

2 ετών είναι μέχρι  7 λεπτά.

3 ετών είναι μέχρι 9 λεπτά.

4 ετών είναι μέχρι  13 λεπτά.

5 ετών είναι μέχρι  15 λεπτά.

6 με 7 ετών είναι μέχρι  60 λεπτά.






Οι παραπάνω ηλικίες και τιμές εξαρτώνται από το ιστορικό του παιδιού και είναι ανάλογες με το περιβάλλον στο οποίο το παιδί αναπτύσσεται , τα ερεθίσματα που λαμβάνει , τη νοημοσύνη του και τη κατάσταση της υγείας του ( επηρεάζουν το βαθμό με τον οποίο μπορεί να συγκεντρωθεί και τη διάρκεια προσοχής του) 
 Στη διάσπαση προσοχής, το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του, δεν εστιάζει σε λεπτομέρειες, φαίνεται να μην παρακολουθεί πάντα αυτά που του λένε, ξεχνάει ή χάνει συχνά τα πράγματά του. Η αδυναμία συγκέντρωσης αφορά τόσο στα μαθήματα όσο και σε «ευχάριστες» δραστηριότητες, όπως τα ομαδικά παιχνίδια, η ζωγραφική, οι κατασκευές, τα παζλ. Εξαίρεση αποτελεί η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς φαίνεται ότι ακόμα και τα παιδιά με διάσπαση προσοχής συγκεντρώνονται σε αυτά.
 Αξιζει να αναφερθεί ότι τα προβλήματα προσοχής σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες δεν έχουν  την ίδια αιτιολογία ούτε την ίδια ποιότητα και έκταση με εκείνα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με διαταραχή ελλειματικής προσοχής-υπερκινητικότητα. Όταν οι μαθητές με ΕΜΔ αντιμετωπίζουν προβλήματα προσοχής αυτά είναι κυρίως επιλεκτικής προσοχής καθώς δυσκολεύονται να επιλέξουν σωστά που πρέπει να προσέξουν. Επίσης μπορεί να εκδηλώνονται εξαιτίας της αργής επεξεργασίας των πληροφορίων , η οποία οδηγεί στη διάσπαση ή στην απουσία κινήτρων και ενδιαφέροντος για έργα που ειναι δυσνόητα για αυτούς ή δύσκολα.( Η αλφαβήτα που μπερδεύει .Σουζάνα Παντελιάδου )
Ο όρος διάσπαση προσοχής ακούγεται πολύ συχνά όμως είναι ανακριβής για παιδιά κάτω των 6 ετών και όταν υπάρχει υποψία ότι ένα παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί,καλό είναι να απευθυνθούν οι γονείς σε έναν ειδικό που θα βοηθήσει στη διάγνωση. ( αναπτυξιολόγος , παιδοψυχίατρος , παιδονευρολόγος )
  
Jones , C.B. Sourcebook for Children with Attention Deficit Disorder, Communication Skill Builders , Arizona.



http://markellapolitaki.blogspot.gr/2014/03/blog-post_4488.html

http://markellapolitaki.blogspot.gr/2014/12/blog-post_11.html

http://markellapolitaki.blogspot.gr/2014/07/blog-post_8.html


Πολιτάκη Μαρκέλλα ,Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια.


Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2018

ΠΡΩΪΜΗ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ .

 Η εκπαίδευση ενός παιδιού ξεκινάει από τη βρεφική ηλικία και συνεχίζεται καθ΄όλη τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής και  πρέπει να περιλαμβάνει τόσο γνώσεις όσο και ευκαιρίες για την εξέλιξη και δημιουργία της προσωπικότητας του  ( σωματική , νοητική, συναισθηματική, κοινωνική εξέλιξη.)
 Η εκπαίδευση περιλαμβάνει  μάθηση . Μέσω αυτής το παιδί μαθαίνει να αναπτύσσει σχέσεις με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και της κοινωνίας, μαθαίνει να αναπτύσσει συναισθήματα κυρίως θετικά όπως εμπιστοσύνη και αγάπη και βλέπει τον εαυτό του ως μέλος ενός συνόλου.
 Ένα παιδί που αισθάνεται ασφάλεια στο οικογενειακό του περιβάλλον είναι ικανό να μάθει ,να δημιουργεί και να προσφέρει και το ίδιο.
 Η πρώιμη εκπαίδευση ενός παιδιού από το περιβάλλον του ( γονείς ,αδέλφια, παιδικός σταθμός) το βοηθάει να περάσει δημιουργικά τα πρώτα χρόνια της ζωής του και να μεταβεί με ευκολία στα επόμενα  στάδια ανάπτυξης που απαιτούν πιο σύνθετες δεξιότητες και να τα καταφέρει ικανοποιητικά.





Οι τρόποι που ένα παιδί εκπαιδεύεται είναι :

 Μέσω δοκιμής και λάθους : Όταν δώσουμε σε ένα παιδί διάφορα αντικείμενα ή παιχνίδια και το αφήσουμε να βρει τρόπο μόνο του πως να τα χρησιμοποιεί, θα μάθει το τρόπο μέσα από τα λάθη του. Παράδειγμα : Αν δώσουμε στο παιδί να παίξει με πλαστικά σχήματα ( οβάλ, κύκλο, τετράγωνο, τρίγωνο )και το κουτί που θα τα τοποθετήσει με τις αντίστοιχες θέσεις θα βρει μόνο του ποιο κομμάτι θα περάσει στη κατάλληλη θέση μετά απο αρκετά λάθη και διορθώσεις.

 Μέσω της μίμησης : Μπορούμε να δείξουμε στο παιδί πως να κάνει μια δραστηριότητα ή μια κίνηση κατάλληλη για την ηλικία του και αυτό να τη μάθει επαναλαμβάνοντας αυτό που είδε. Συνήθως τα μικρά παιδιά παρατηρούν τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες , έτσι μαθαίνουν αρκετά πράγματα με την μίμηση .

 Με τη Φυσική συνέπεια : Το παιδί μαθαίνει από την συνέπεια της συμπεριφοράς του . Όταν πχ φυσάει δυνατά ένα κερί η φλόγα του κεριού θα σβήσει. Όταν ακουμπήσει επιφάνεια με αυξημένη θερμοκρασία το χέρι του θα καεί .

 Με τη Λογική συνέπεια : Παράδειγμα,  αν το παιδί αργεί να τελειώσει το φαγητό του και η μητέρα μαζεύει τα πιάτα καλό είναι να μαζέψει και το δικό του μετά από ένα λογικό χρονικό διάστημα. Έτσι αν το παιδί δεν έχει χορτάσει την επόμενη φορά θα φροντίσει να φάει χωρίς να αφαιρείται. Η πιο αποδεκτή μέθοδος μάθησης κατά την οποία είναι πιο ασφαλής το παιδί για να εκπαιδευτεί . Η φυσική συνέπεια και η δοκιμή και λάθος μπορεί να είναι τρόποι μάθησης όμως μπορεί να είναι επικίνδυνοι  για την ασφάλεια  του παιδιού.


Οι γονείς καλό είναι να προσφέρουν εμπειρίες στο παιδί χωρίς να το περιορίζουν , να το μαθαίνουν  να ξεπερνάει τις δυσκολίες  που θα του παρουσιαστούν σε επίπεδα αντίστοιχα με την αναπτυξιακή του ηλικία. Να δείχνουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες του και να το ενθαρρύνουν να δοκιμάζει καινούργιες δραστηριότητες .

Genevieve Painter , Ed. D "Πως να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτυχθεί".

Πολιτάκη Μαρκέλλα .Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια .


Σχετικά άρθρα : 

https://markellapolitaki.blogspot.gr/2017/09/blog-post.html?spref=fb
https://markellapolitaki.blogspot.gr/2018/01/blog-post.html?spref=fb


Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2018

ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΑ.



Σύμφωνα με έρευνες η ενεργή συμμετοχή των παιδιών στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής (ντύσιμο, μπάνιο, φαγητότουαλέτα και λοιπά) τα βοηθά στο να διατηρούν και να βελτιώνουν δεξιότητες όπως δύναμηεικόνα εαυτούμνήμη  και αλληλουχία  αλλά και να λύνουν προβλήματα τα οποία έχουν νόημα για τα ίδια. Αυτό τα ωφελεί στην εικόνα εαυτού (αυτοεκτίμηση )στην ανεξαρτησία και στην αίσθηση αυτονομίας. Αποκτούν ένα αίσθημα ικανοποίησης και περηφάνιας για τις ικανότητες τις οποίες κατακτούν. 
Το παιδί πολλές φορές θέλει να μας βοηθήσει και πρέπει να μάθει να παίρνει πρωτοβουλίεςΘέλει να ντυθεί μόνο του και θέλει να κάνει μπάνιο χωρίς τη δική μας βοήθεια. Έχει κίνητρο γιατί θέλει να γίνει ανεξάρτητοΘέλει να ανακαλύψει τον κόσμο και το σώμα τουΘέλει να διαλέξει μόνο του τα ρούχα του και απο τους γονείς χρειάζεται ενθάρρυνση και επιβεβαίωση με θετική ενίσχυση ακόμα κι αν δεν τα καταφέρει αρχικά.
Αυτή η διαδικασία βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν ρουτίνες και στη συνέχεια να τις εξελίξουν αποκτώντας περισσότερες ευθύνες σε κάθε μια κατηγορία δραστηριοτήτων. 
Είναι λογικό πως στην αρχή θα δυσκολεύονται και θα απαιτούν περισσότερο χρόνο και υπομονή από όλους (γονείς, δασκάλους και ειδικούς). Όμως μέσα από αυτές τις δραστηριότητες θα γίνουν πιο υπεύθυνα και θα έχουν κίνητρο για συμμετοχή σε δυσκολότερες και πιο σύνθετες δραστηριότητες.  
Έτσι ενισχύουμε το παιδί να αποκτήσει έναν λειτουργικό ρόλο και ταυτότητα μέσα στην οικογένεια και στη συνέχεια στο σχολείο και στην κοινωνία. 

Πως να βοηθήσουμε το παιδί να συμμετέχει μέσα στο σπίτι;  Ποιες δραστηριότητες θεωρούνται κατάλληλες για την ηλικία του, το φύλο του και την προσωπικότητα του; Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει τις δικές του προτιμήσεις και ανάγκες.  
Σίγουρα δεν πρέπει να το πιέσουμε ώστε να κάνει πράγματα που δεν τον ικανοποιούν ή που χρειάζεται ακόμα τη βοήθεια και την εκπαίδευση μας. Δεν πρέπει να φιλοδοξούμε πως από τη μία μέρα στην άλλη θα είναι πλήρως ανεξάρτητο. Για αυτό στην αρχή είναι καλύτερα να είμαστε δίπλα του και σε όποιο μέρος της δραστηριότητας μας χρειάζεται να παρεμβαίνουμε και να του δείχνουμε τον ορθό τρόπο.  
Πολύ σημαντικό είναι να διατηρούμε την ψυχραιμία μας, να είμαστε δεκτικοί και υπομονετικοί όσο πιεσμένο κι αν είναι το πρόγραμμά μας προκειμένου να βοηθήσουμε το παιδί μέσα από αυτή τη διαδικασία να προσπαθήσει και να εξερευνήσει. 
Στη συνέχεια παρατίθενται πίνακες με το τι αναμένεται από το κάθε παιδί με βάση την ηλικία του σε κάποιες βασικές δραστηριότητες καθημερινής ζωής. 
 Έτη
                                                  Τουαλέτα 
1 
Δείχνει δυσαρέσκεια όταν είναι λερωμένο ή βρεγμένο, κάθεται στη λεκάνη υπό παρακολούθηση για λιγότερο από 5 λεπτά 
1.5 
ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση στο γιο-γιο 
2 
Τραβάει μόνο του το καζανάκι 
2.5 
Μπορεί να χρειαστεί βοήθεια για να ανέβει στη λεκάνη, πλένει μόνο του τα χέρια (29-31 εβδ.), σκουπίζεται από τα ούρα μόνο του (32 εβδ.) 
3 
Πηγαίνει ανεξάρτητα τουαλέτα αλλά μπορεί να θέλει βοήθεια με το σκούπισμα ή με δύσκολα ρούχα 
4-5 
Απόλυτη ανεξαρτησία στην τουαλέτα 
Πηγή: Coley, I. (1978). Pediatric assessment of self care assessment (pp. 145, 149). St. Louis: Mosby; And Orelove, F., & Sobsey, D. (1996). Self care skills. In F. Orelove & D. Sobsey (Eds.) Educating children with multiple disabilities (2nd ed., pp. 342). Baltimore: Paul H. Brooks; And Schum, T. R., Kolb, T. M., McAuliffe, T. L., et al. (2002). Sequential acquisition of toilet- training skills: A descriptive study of gender and age differences in normal children. Pediatrics, 109,(3), E48.  



 Έτη
                                                   Ντύσιμο 
1 
Συνεργάζεται (κρατάει χέρια και πόδια), βγάζει τα παπούτσια και τις κάλτσες 
2 
Βγάζει λυμένο παλτό και παπούτσια με λυμένα κορδόνι, βοηθάει στο κατέβασμα του παντελονιού, βρίσκει τα μανίκια του πουλόβερ  
2.5 
Βγάζει ελαστικά παντελόνια, βάζει κάλτσες με βοήθεια, βάζει παλτό/μπλούζα με μπροστινά κουμπιά, ξεκουμπώνει μεγάλα κουμπιά 
3 
Βάζει πουλόβερ με ελάχιστη βοήθεια, βάζει παπούτσια χωρίς φερμουάρ (μπορεί να τα βάλει ανάποδα), βάζει κάλτσες, βγάζει ανεξάρτητο το παντελόνι, κλείνει κι ανοίγει φερμουάρ του μπουφάν, χρειάζεται βοήθεια για να βγάλει τη μπλούζα, κουμπώνει μεγάλα κουμπιά 
3.5 
Βρίσκει το μπροστινό μέρος της μπλούζας, κλείνει το φερμουάρ, βγάζει και ανοίγει το φερμουάρ, βάζει γάντια, κουμπώνει 3-4 κουμπιά, λύνει παπούτσια ή ζώνη, ντύνεται με επίβλεψη 
4 
Βγάζει μπλούζα ανεξάρτητα, δένει παπούτσια ή ζώνη, δένει το φερμουάρ, βάζει κάλτσες και παπούτσια (δεν δένει ακόμα κορδόνια αλλά μπορεί να τα λύσει), αναγνωρίζει μόνιμα το μπροστινό και το πίσω μέρος 
4.5 
Βάζει τη ζώνη στις τρύπες 
5 
Δένει και λύνει κόμπους, ντύνεται χωρίς επίβλεψη 
Πηγή: Klein M. D. (1983). Pre-dressing skills. Tucson, AZ: Communication Skill Builders 




Φαγητό
12 μηνών
Μασάει εύκολα τροφές όπως μαλακό κρέας, χοντροκομμένα κομμάτια φαγητού, πίνει από ποτήρι (μπορεί να του πέφτει απ έξω), βουτάει το κουτάλι, το σηκώνει μέχρι το στόμα του αλλά μπορεί να το χύνει
15-18 μηνών
Δεν χύνει απ έξω όταν χρησιμοποιεί κουτάλι
18 μηνών
Τρώει χοντροκομμένα κομμάτια σκληρών φρούτων και τα περισσότερα μαγειρεμένα κρέατα
24 μηνών
Τρώει σκληρά λαχανικά και σκληρά κρέατα
24-30 μηνών
Ενδιαφέρεται να χρησιμοποιήσει το πιρούνι και χρησιμοποιεί πολύ καλά το κουτάλι
5 ετών
Τρέφεται ανεξάρτητο
Πηγή: Glass, R., & Wolf, L. (1998). Feeding and oral motor skills. Στο J. Case-Smith (Εκδ.), Pediatric occupational therapy and early intervention. Boston: Butterworth Heinemann
Morris, S. E., & Klein, M. (2000). Pre-feeding skills (2η εκδ.). San Antonio, TX: Therapy Skill Builders


Μπάνιο: Το παιδί αρχίζει να ενδιαφέρεται για το μπάνιο μετά τα 2 έτη ενώ μέχρι τα 4 μπορεί να πλυθεί και να σκουπιστεί μόνο του με επίβλεψη. Μετά τα 8 έτη έχει κατακτήσει όλες τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για να κάνει μπάνιο ανεξάρτητο. 

Πλύσιμο δοντιών: Από τα 2 έτη το παιδί αρχίζει και μιμείται τους γονείς αλλά μπορεί να τα πλύνει μόνο του μετά τα 6 χρόνια. 

Μετά τα 6 χρόνια το παιδί με επίβλεψη μπορεί να βάλει τα πιάτα στο πλυντήριο, να ετοιμάσει και να καθαρίσει το τραπέζι καθώς και να παίρνει μόνο του τα σνακ που θέλει. Επίσης, μπορεί να αρχίσει να καθαρίζει και να τακτοποιεί το δωμάτιό του όπως και να οργανώνει την τσάντα του για το σχολείο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.






   Dunn, L., Coster, W. J., Orsmond, G. I., &Cohn, E. S. (2008). Household tasc participation of children with and without attentional problems. Physical and Occupational Therapy in Pediatrics, 29(3), 234-251
Dunn, M. L. & Loukas K. M. (2015). Instrumental Activities of daily living, Driving and Community Participation. Στο Case- Smith, J. & Clifford O’ Brien, J. (Επιμ.), Occupational therapy for children and adolescents (7η εκδ., pp. 461-482). Elsevier: Mosby 
Korth K. & Rendell, L.. (2015). Feeding Intervention. Στο Case- Smith, J. & Clifford O’ Brin, J. (Επιμ.), Occupational therapy for children and adolescents (7η εκδ., pp. 389-415). Elsevier: Mosby 
Nollan, K. A., Wolf, M., Ansell, D., Burns, J., Barr, L., Copeland, L., et al. (2000). Ready or not: Assessing youth's preparedness for indipendent living. Child Welfare, 79(2), 159-618
Rodger, S. (2006). I can do it: Developing, promoting and managing children's self-care needs. Στο S. Rodger & J. Ziviani (Eπιμ.), Occupational therapy with children (pp. 200-221). Oxford, UK: Blackwell
Shepherd, J. (2015). Activities of daily living and sleep and rest. Στο Case- Smith, J. & Clifford O’ Brien, J. (Επιμ.), Occupational therapy for children and adolescents (7η εκδ., pp. 416-460). Elsevier: Mosby 

Πολιτάκη Μαρκέλλα Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια .
Ηλέκτρα Αναστασίου Εργοθεραπεύτρια .
Η συγγραφή του άρθρου έγινε στα πλαίσια πρακτικής άσκησης .